top of page

The Wieniawski Palace in Chlebnia

Chlebnia is located north of Grodzisk Mazowiecki. Until December 11, 1965, the town was called Chlewnia.

The origins of the town can be traced back to ancient times. In the 13th century, there was a stronghold here, the remains of which, now called the "Swedish Mountains", can still be admired today. The settlement of Chlewnia was established on the stronghold. In the 16th century, there was a compact farmstead, whose owners probably took their surname from the name of the settlement - Chlewińscy. One of its representatives was also a co-owner of Grodzisk (together with Okuń, and later also with Całowański) and the patron of the Grodzisk parish. According to Father Bojanek, in 1623 the Chlewiński family gave up their patronage of the Grodzisk parish to the Mokronoskis. The owners of the Chlewnia estate were the Mokronoskis, and it is likely that they built a wooden manor house here. In 1842, Chlewnia was inherited by Aleksander Mokronoski, son of Antoni. In 1863, the estate was put up for sale due to debts to the Land Credit Society. The buyer was Gabriel Wodziński, who sold it to the Makarewicz family. The estate consisted of "a farm and the wealthy village of Chlewnia, the Dąbrówka outbuilding (at the farm), the Czarnolas colony and adjacent forests. The area of the estate was 49 morgas of New Poland measure 22 rods. There was also a manor house - the seat of the owners and a large park with an orchard" (excerpt from the mortgage register, after Cabanowski, 1998)

In 1879, the estate became the property of the Wieniawski family thanks to Julian, a prose writer and comedy writer, who stayed here in the years 1879-1912. The estate that Wieniawski acquired included 317 ha of land, including 49 ha of ponds, as well as a brickyard and the Dąbrówka grange. Julian Wieniawski (known as "Jordan") lived in an old manor house, and to build a new residence he employed the outstanding architect Władysław Marconi (Henryk's son). He designed a spacious neo-Baroque palace residence surrounded by a landscape park. The palace was built in 1905 (according to some sources in 1909) and became a meeting place for the pre-war power elite. Prime Minister Władysław Grabski, government ministers and the aristocracy (including Count Branicki, the owner of Wilanów) visited here.
In 1916, Wieniawski transferred the manor house in Dąbrówka along with one hundred hectares of land to his daughter from his first marriage (with Natalia Karpińska) - Maria Pia, who married Franciszek Ejsmond - a famous portrait painter.

Chlebnia (Chlewnia) on the WIG 1:25000 topographic map from 1933.

piggery

Pałac w Chlebni pozostawał w posiadaniu Wieniawskich aż do zakończenia II wojny światowej. Po śmierci Juliana w dworze mieszkał jego syn Antoni Wieniawski, wybitny ekonomista. Po 1945 r. był użytkowany przez Spółdzielnię Wielobranżową Stowarzyszenia Producentów Rolnych. Obecnie pałac i park w Chlebni jest w rękach prywatnych.
 

Pałac w Chlebni jest wybudowany na wydłużonym planie, o nieregularnej bryle o kubaturze 2800 m3 i powierzchni 800 m2. Budynek jest murowany z cegły i otynkowany, częściowo piętrowy, podpiwniczony, z mieszkalnym poddaszem. Dach jest łamany, dwu- i czterospadowy, kryty dachówką. W połaci umieszczono neobarokowe pionowe okienka doświetlające poddasze (lukarny). Na elewacji frontowej znajduje się dwupiętrowy ryzalit dwuosiowy z jednoosiową zabudowaną sienią mieszczącą zamknięte półkoliście wejście główne do dworu. Nad nią znajduje się mały taras z żeliwną balustradą. Ryzalit jest dekorowany boniowaniem narożnym i zwieńczony trójkątnym szczytem. Wnętrza pałacu zostały zmienione po wojnie, gdy dostosowane je do potrzeb szkoły. Według opisu z kartoteki Ośrodka Dokumentacji Zabytków (za Cabanowskim, 1996) wyglądały one tak: "Wewnatrz w klatce wejściowej podłogi białe, schody drewniane z dekoracyjnie toczonymi tralkami balustrady [...] Wewnątrz części głównej w dużej sali zachowane są stropy z fasetami, w narożach sztukaterie - ornament rocaillowy i roślinny oraz rozeta o podobnej formie dekoracji, podłogi parkietowe"
 

Park podworski zajmuje powierzchnię ok. 7 ha. Według zapisu w księgach hipotecznych z końca XIX w. (za Cabanowskim, 1998) "ogród owocowy i spacerowy połączone były w jedną całość z laskiem olszowym [...] drzew owocowych było w sadzie 800, [...] oranżeria murowana oszklona, dwie szparagarnie, inspekta, altana z łat gontami kryta. [...] Ogród spacerowy poprzecinany był kanałami, dwie sadzawki, nawy połączone śluzami. Na kanałach 6 mostków. Bliżej sadu staw zarybiony. Przed dworkiem dziedziniec, w środku klomb zadrzewiony". W parku znajduje się zabytkowa kapliczka z 1708 r. i kilka pomników przyrody: wiąz szypułkowy o obwodzie 3,9 m i wysokości 35 m, jesion wyniosły (3,0/20 m), wiąz szypułkowy (3,9/35 m), jesion wyniosły (3,0/20 m) 


Źródła:

​

tekst : http://grodziszczanin.blogspot.jp/2013/08/dwor-wieniawskich-w-chlebni.html

bottom of page